Verslag Bodemvocht presentatie Paul Brouwer
door Marjolein van der Veen
Op 21 november hield Paul Brouwer een leuke en boeiende presentatie over bodemvocht en hoe de hoeveelheid vocht voor planten is.
MeetJeStad is in 2020 met het bodemvocht project gestart. Doel is om tuinen te vergelijken. Is jouw tuin veel droger dan een andere tuin dan kan je gaan kijken wat een ander anders doet. Paul zijn tuin was droger dan de tuin van de WAR. Hoe kon dat? Hij ging kijken en in de tuin van de WAR. Daar ligt een laag stro op de bodem die zorgt dat de bodem altijd in de schaduw ligt waardoor er minder water verdampt. “Goed idee” dacht Paul, en zijn tuin is nu een stuk groener.
Maar ook het veranderen van het klimaat, natter en droger, kan met de metingen op de langere duur bekeken worden.
Bij de WAR is een boom waarvan de omtrek gemeten wordt. De grafiek vergeleken met bodemvocht grafiek laat zien dat korte tijd na een flinke regenbui de boom ging groeien. En dat de groei ongeveer rond 12 oktober is gestopt. Ook zag je de kleine uitzettingen bij regen en krimp bij droogte.
Je kan bij je planten op twee manier op droogte reageren. Reactief en pro-actief. Bij reactief zie je de planten hangen, of zelfs sterven, en dan denk je “oeps water geven”. Water geven als het op is. Maar dat is niet zo gezond voor de plant. Bij pro-actief geef je water als de plant nog niet aan het slaphangen is of aan het sterven is.
Ook pro-actief is de bodem verbeteren zodat er meer water wordt vastgehouden, bv organische stof toevoegen. Of regenwater de tuin in laten lopen ipv in het riool laten wegstromen.
Je wilt dus bijtijds water bijvullen zonder de plant te verzuipen. Wanneer geef je dan hoeveel water? Daarvoor is de bodemvochtsensor geschikt. Maar wat betekenen de waarden?
Voor planten zijn er drie mogelijkheden wat betreft vocht.
• Verzadiging. De bodem zit helemaal vol met water. Het grondwater staat tot het maaiveld. De wortels hoeven niet te zuigen om water te krijgen. Maar ze krijgen minder zuurstof en verdrinken als het te lang duurt.
• Veldcapaciteit. De hoeveelheid vocht dat de zwaartekracht weerstaat. Na een regenbui trekt de zwaartekracht het water naar beneden. Maar niet al het water. De bodemdeeltjes trekken ook aan het water en houden het zo vast.
• Verwelkingspunt. Er is weinig water. Dat beetje water wat er is dat zit als een film om de bodemdeeltjes. Deze bodemdeeltrekkers trekken harder aan het water dan de wortels het water kunnen aanzuigen. De plant verwelkt.
Waar deze punten liggen hangt af van de bodem. Daar is een grafiek van: de pF-curve.
De x-as is de hoeveelheid vocht in vol%. Dat kan nooit 100% worden want de rest van de procenten zijn de bodemdeeltjes. De y-as is hoe hard de wortels water moeten aanzuigen: hoe hoger de waarde hoe harder. Zit er weinig vocht in de bodem, links van de grafiek, dan moeten de wortels hard water aanzuigen. Maar dat aanzuigen gaat ze pas wat opleveren als de grafiek onder het verwelkingspunt komt. Dus bij klei moet er bijna 20 vol% water in de grond zitten en bij zand 7 vol% willen planten water kunnen opzuigen.
Zand houdt het water niet sterk vast. Dus de grafiek gaat stijl naar beneden. Er hoeft niet veel water bij om met een zwakkere kracht toch water te krijgen. De veldcapaciteit zit bij zand bij 10 vol% vocht. Klei houdt vocht erg goed vast. Om met dezelfde kracht water te krijgen moet er 40 vol% vocht in de bodem zitten. Zand is bij 26 vol% al verzadigd, klei pas bij 51 vol%.
Er zit ook humus in de grond, organische stof. Dat kan ook erg goed water vasthouden. Zie veen in de grafiek onderaan.
In zand is het makkelijk water opnemen maar houdt minder goed vocht vast. Klei is zwaarder werk voor wortels maar houdt beter vocht vast. Veen houdt water erg goed vast. Daarom is organisch materiaal goed om de grond te verbeteren om water vast te houden. Hoewel niet alle planten van voedzame grond houden.
Je moet je planten dus water geven als de meetwaarde van de bodemsensor een klein stukje onder het verwelkingspunt zit. Dan ben je op tijd. En je geeft ze zoveel water dat de waarde op de veldcapaciteit komt. Bij zandbodem moet je dus vaak een beetje geven en bij klei minder vaak maar wel veel meer.
Waar zit het verwelkingspunt en de veldcapaciteit in jouw tuin als je niet weet welke grond je hebt?
• Als je planten beginnen te hangen kijk dan naar de waarde van je bodemsensor en dan weet je het verwelkingspunt.
• Geef erg veel water en laat het 24 uur wegzakken. Kijk dan naar de waarde van je bodemsensor. Dan weet je de veldcapaciteit.
