Door Marjolein en Henriëtte, 12 oktober 2023
Interview met Corné van der Sande
De ijsbaan van Amersfoort aan de Rubenslaan werd in 1919 opgericht door welvarende burgers die de contributie van 5 gulden konden betalen. Het terrein werd elke winter onder water gezet. In 1933 werden de elitaire veren afgeschud en werd de contributie verlaagd. Honderden nieuwe gezinnen konden toen ook schaatsen. In 1936 moest de baan ingekort worden voor de bouw van het sportfondsenbad. In 2014 kwam er de skeelerbaan van asfalt.
Het gebied werd in de winter onder water gezet waar het ijs op kwam te liggen. Maar de winters zijn warmer geworden en het drijvende ijs was niet sterk genoeg meer.
In 2018 kwam het nieuwe idee om de skeelerbaan van asfalt te besproeien. Daardoor kwam het ijs vast te liggen. Dat werkte beter en er kon weer geschaatst worden.
Maar de winters werden nog zachter. Het meetkastje 132 van Corné van MeetJeStad bracht uitkomst. Hoe koud was het ter plekke? Want het KNMI vertelt alleen hoe koud het is buiten de stad en de ijsbaan ligt midden in de stad. Het meetkastje van Corné werd daarom als het koud werd naar de ijsbaan gebracht. IJverig werd de temperatuur in de gaten gehouden en als het koud genoeg was begon het sproeien van water op de asfaltbaan.
Het sproeien gebeurde in de nacht met een giertank met water die getrokken werd door een zware trekker bestuurd door Co. De bedoeling was dat het hele dunne waterlaagje aan het begin al bevroren was als de trekker rond was zodat Co aan zijn volgende ronde kon beginnen.
Het besproeien van de asfaltbaan
Zo ook op maandag avond 8 februari 2021. Het ijs maken ging echter niet heel makkelijk. Ook al gaf de sensor -8 aan, het voelde met de hoge luchtvochtigheid niet koud aan. Om 2 uur moest het ijs rusten en Co ook na zo veel rondjes. De benzine voor de generator die voorkomt dat de sproeier bevriest was ook op en Corné besloot met de corona ontheffingsverklaring benzine te halen. Amersfoort was uitgestorven, maar bij knooppunt Hoevelaken was brandstof te krijgen.
Bij terugkomst had Corné Co wakker gemaakt en samen inspecteerden ze de baan. En toen zei Co, terwijl hij zijn handen in de lucht hief: “als de lucht nou toch eens openbrak”. En toen brak deze open! De giertank werd weer gevuld en Co ging weer rond rijden. Om 4 uur zag Corné zelfs een ster en voelde het een heel stuk kouder.
Op dinsdagmorgen 9 februari is de Rubensbaan geopend door burgemeester Bolsius. Er werd druk geschaatst. Totdat de zon er begin van de middag er een einde aan maakte.
(Zie filmpje over het opbouwen van het ijs en de opening.)
Later bij de data analyse werd het meetkastje van Corné eruit gepikt. Waarom was het opeens zo koud bij dat meetkastje? Ze wisten niet dat het meetkastje normaal bij Corné in de tuin hangt en alleen “uit logeren gaat” als er kans is om een ijsbaan te maken.
In winter 2022-2023 had Corné een nieuw meetkastje 2114. Deze meet ook bodemvocht. Het werd vlak naast de skeelerbaan ingegraven. Want hoe meet je de temperatuur van asfalt? Daar werd geconstateerd dat de bodem op 10 cm diep vrij snel afkoelt en de luchttemperatuur aardig volgt.
Corné heeft het nieuws over het laatste rapport van het KNMI over de winters gelezen. Het aantal vorstdagen wordt nog veel minder. Daarom moeten er ideeën komen over hoe je al een ijsbaan kan maken bij -1 graad. Want de benodigde -8 graden dat gaat zeldzaam worden.